FIA Formula 3 Championship: Hent ar Formulenn 1 evit ar re yaouank
- Digoridigezh: Petra eo ar FIA Formula 3 Championship?
- Istor hag Emdroerezh ar Formula 3
- Ar C’harr FIA F3: Kefluskered Kevatal
- Ur Dibenn-Sizhun Redadeg e F3
- An Hent d’ar Formulenn 1 dre ar F3
- Bleinerien yaouank hag o Daet
- Buhez Ur Skipailh FIA Formula 3
- Kemennadenn
Ar FIA Formula 3 Championship zo unan eus ar c’hampionadoù redadegoù kirri pouezusañ evit ar vleinierien yaouank a glask tizhout an uhelañ live. Evit unan bennak eveldon, hag a zo entanet gant bed ar sportoù kirri, ez eo sklaer e servij ar rummad-mañ evel ul lammell hollbouezus war-du an “Road to F1”. Gant kirri galloudus hag ur genstrivadeg taer, ar F3 a brof ur sell war dazont ar Formulenn 1. Met petra resis eo ar c’hampionad-mañ, ha perak eo ken hollbouezus evit daeiz ar re yaouank?
E gwirionez, ar FIA Formula 3 Championship, pe F3 ent berr, zo trede live ar Formulenn redadegoù kirri a-raok an FIA Formula 2 hag ar Formulenn 1. Krouet e oa e 2019 goude kendeuzadenn ar GP3 Series hag ar FIA Formula 3 European Championship. Erbedet eo gant an FIA hag emañ war “hentad bedel” an aozadur evit stummañ bleinerien. Redek a ra dreist-holl e-kerzh dibennoù-sizhun ar Formulenn 1, ar pezh a ro tro d’ar vleinierien yaouank da vezañ gwelet gant skipailhoù brasañ ar bed.
Pa seller ouzh istor ar Formula 3, e weler splann ez eo bet atav ul leurenn evit dizoleiñ talentoù. Krog e oa an traoù goude an Eil Brezel-bed e Breizh-Veur, gant kirri izel o fri, savet gant tubennoù hag ar c’hefluskeroù 500 cc a zeue eus ar marc’hoù-tan. Ur rummad marc’had-mat e oa d’ar mare-se, a-benn reiñ tro d’an entanidi hep kalz a arc’hant da gemer perzh e redadegoù. Eus ar c’hirri bihan-se, ez eus deuet war-wel anvioù bras eus ar sportoù kirri. Ar Formulenn 3 zo emdroet kalz a-hed ar bloavezhioù, gant cheñchamantoù e reolennoù ar c’hirri hag ar c’hampionadoù.
A-raok krouidigezh ar FIA Formula 3 Championship a vremañ, e oa meur a gampionad “F3” disheñvel er bed, evel ar re european, breizhveuriat, pe japanat. An unanidigezh e 2019 zo bet graet evit krouiñ un hent sklaeroc’h ha kenstrivadegusoc’h war-du ar Formulenn 1. Un diviz a skiant vat e oa, hervezañ, rak a-drugarez d’an dra-se, e c’haller keñveriañ talendoù eus ar bed a-bezh war ar memes leurenn, gant ar memes reolennoù hag ar memes karbedoù. Ar c’hendruez-se zo un elfenn a-bouez evit lakaat ar vleinierien e plas kreiz. An Istor a ziskouez splann pegen pouezus eo bet ar rummad-mañ.
Unan eus perzhioù dibar ar FIA F3 eo ez eo ur c’hampionad “single-make”. Talvezout a ra kement-mañ ez eo holl ar c’hirri war ar gael kevatal. Implijout a reont holl ar memes chassis savet gant Dallara, ur c’hefluskad Mecachrome V6 3.4 litr (war-dro 380 marc’h-nerzh), hag an hevelep bandennoù-rod Pirelli. Ar c’hendruez-se a laka ar vleinierien hag o skiant-ivez da vezañ elfennoù pennañ ar redadeg, kentoc’h eget perzhioù disheñvel ar c’hirri pe budjedoù ar skipailhoù. Ur c’harr modern eo, gant an holl reizhiadoù surentez zo ret, evel ar “halo”.
Ur sistem Drag Reduction System (DRS) zo war ar c’hirri ivez, evel er Formulenn 1, ar pezh a skoazell ar vleinierien da dreuziñ. Ar fed ma vez ar c’hirri kevatal a laka anat pegen barrek eo ar bleiner war ar stur, pegen mat e vez ar strategiezh, ha pegen efedus eo labour ar skipailh evit prientiñ ar mekanik evit pep redadeg. Gwir eo, ur sport a skipailh eo ar redadeg kirri, met e F3 e vez lakaet ar bleiner war wel. Kemer perzh e kempenn ar c’harr, e-keñver an aerodinamik pe ar c’hrog ar bandennoù-rod, zo ul lodenn bouezus eus deskadurezh ar bleiner. An dra-se, emichañs, a ro tro dezhe da gompren gwelloc’h pegen kemplezh eo ar sport-mañ.
This image is a fictional image generated by GlobalTrendHub.
Ur dibenn-sizhun redadeg FIA Formula 3 Championship zo ur maread dindan spiañ an holl. Rak tamm-ha-tamm e vez dalc’het e-kerzh dibennoù-sizhun ar Formulenn 1. Kregiñ a ra ar vleinierien gant un esae dieub (Practice) da gustumiñ ouzh an troiad ha da fentiñ ar c’harr. Goude-se e vez an amzeriadur (Qualifying), a ziskoulm ar renk evit ar Redadeg Pennañ (Feature Race). Ur perzh dibar eus an F3 zo e vez renket ar 12 bleiner kentañ eus an amzeriadur en urzh kontrol evit deroù ar Redadeg Sprint (Sprint Race) an deiz a-raok.
E-pad ar Redadeg Sprint, e vez roet poentoù d’an 10 bleiner kentañ, gant 10 poent evit an hini kentañ. Er Redadeg Pennañ, e vez implijet reizhiad poentadur ar Formulenn 1 (25 poent evit ar gounideg), ha roet e vez ivez poentoù d’an 10 bleiner kentañ. Ouzhpenn-se, e vez roet daou boent evit ar “pole position” er Redadeg Pennañ hag ur poent evit al lap fonnusañ e pep redadeg (ma vez ar bleiner e-barzh an 10 kentañ). Ar reizhiad poentoù-se zo a-bouez bras, evel-just, evit lakaat ar vleinierien da glask tizhout an disoc’hoù gwellañ posupl evit bezañ gwelet gant skipailhoù ar Formulenn 1. Lenn muioc’h diwar-benn ar reolennoù war lec’hienn ofisiel an FIA Formula 3 Championship.
Ar Road to F1 a dremen peurliesañ dre ar FIA Formula 3 Championship. Goude bezañ bet o redek e karting hag e Formula 4 (al live kentañ war hentad an FIA), e teu ar F3 da vezañ al lammell pouezus a-raok ar Formula 2. Ne vez ket a bep re vleinierien a erru e Formulenn 1 hep tremen dre unan pe zaou eus ar rummadoù-se. Kenstrivañ e F3 zo un doare gwirion da zeskiñ rejañ ur c’harr gant muioc’h a nerzh hag aerodinamik, ha da zeskiñ labourat gant ur skipailh evit diorroiñ kempenn ar c’harr.
Ouzhpenn ar skiant teknikel ha redadeg, e vez desket d’ar vleinierien penaos rejañ ar wask, penaos komz gant ar mediaoù, ha penaos sevel un darempred gant an heñcherien pe akademiezhioù bleinerien ar Formulenn 1. Tizhout ul live uhel e F3 a ro tro d’ar vleinierien da c’hounit poentoù evit o Super Licence FIA, ar paper a zo ret kaout evit gallout redek e Formulenn 1. Ret eo dastum d’an nebeutañ 40 poent e-pad tri bloaz evit bezañ kemeret e kont. Gounez ar FIA Formula 3 Championship a zegas 30 poent, ar pezh zo kalz a-bouez evit tizhout an niver ret. Bez ez eus kalz a vleinierien gozh eus ar Formulenn 3 a zo deuet da vezañ kampioned ar bed e Formulenn 1, evel Ayrton Senna pe Michael Schumacher.
Ar FIA Formula 3 Championship zo unan eus ar c’hampionadoù gant ar vleinierien yaouankañ ha tamm-ha-tamm e vezont gwelet evel “daeiz” ar sport. Eus kampioned nevez ar rummad, e kaver anvioù evel Gabriel Bortoleto (kampion 2023) pe Oscar Piastri (kampion 2020), a zo deuet da vezañ bleinerien e Formulenn 1. Bleinerien all evel Yuki Tsunoda, Oliver Bearman, Isack Hadjar, ha Jack Doohan o deus graet o hent ivez dre ar F3 a-raok tizhout an uhelañ live.
Kemer perzh e F3 zo un dispign bras, ha kalz a vleinierien a zepant eus skoazell o familh, sponsorioù, pe akademiezhioù bleinerien Formulenn 1. A-drugarez d’ar re-se, e c’hall bleinerien all gant nebeutoc’h a arc’hant redek ivez, ar pezh a laka ar c’hampionad da vezañ kenstrivadegoc’h ha da zizoleiñ taloù nevez. Ar re a zeu da vezañ kampion pe a vez war ar podiomoù alies a vez alies evezhiet gant skipailhoù bras ar Formulenn 1. Evit ul listenn eus bleinerien ar bloaz-mañ, e c’hellit sellout ouzh pajenn ar skipailhoù ha bleinerien war lec’hienn ofisiel an FIA Formula 3 Championship. An daeiz-se, o vezañ ken yaouank (lod zo nemet 17 pe 18 vloaz), a ziskouez un nerzh hag un dalc’hegezh souezhus war an troioù. Gouzout a reont penaos bezañ kalonek war ar stur.
Bevañ buhez ur skipailh FIA F3 zo ur skiant nevez evit kalz a vleinierien yaouank. N’eo ket ken bihan an traoù hag er F4 pe er rummadoù izeloc’h. Ret eo deskiñ labourat gant ijinourien, mekanikourien, hag izili all eus ar skipailh evit kempenn ar c’harr en doare gwellañ evit pep troiad. Pep troiad zo disheñvel, hag ar fed ma vez ar c’hirri kevatal a laka pouez bras war ar fentiñ (setup) hag ar strategiezh redadeg. Cheñch a ra ar bandennoù-rod hervez ar redadeg (Sprint pe Feature) hag an amzer, hag al labour gant ar Pirelli zo a-bouez evit bezañ efedus.
This image is a fictional image generated by GlobalTrendHub.
Ar skipailhoù o deus da c’hoari gant an esae dieub berr (45 munutenn) hag an amzeriadur (30 munutenn) evit dastum an titouroù ret hag ober ar c’hannoù mat a-raok ar redadegoù. Ne vez ket kalz a esaeoù prevez er rummad-mañ evit lakaat an dispignoù da vezañ izeloc’h. Evit ar bleinerien, eo ur skol c’hoazh, ma vez desket penaos arabat ober fazioù, penaos bezañ kalonek pa vez ret, ha penaos labourat a-stroll. Ur genstrivadeg taer eo etre an 10 skipailh hag o 30 bleiner. Gant kement a dalentoù war ar memes troiad, e vez atav redadegoù boemus ha leun a droioù-kaer. Un dra a c’hellan lavaret, daoust ma n’am eus ket redet biskoazh e F3, eo e rank bezañ ur bed leun a wask, met ivez a c’hoanag hag a zanvez. Pep redadeg zo un dro-gaer da ziskouez e dalent. Kavout a reot muioc’h a ditouroù diwar-benn bed ar Formula 3 en holl lec’hienn-mañ.
Evel kemennadenn, ar FIA Formula 3 Championship zo ul lodenn hollbouezus eus bed ar sportoù kirri. Servijout a ra evel ul leurenn vras evit an talentoù yaouank a glask tizhout ar Formulenn 1. Gant kirri kevatal, reolennoù sklaer, hag ur genstrivadeg taer, ar F3 a brof d’ar vleinierien ar skiant hag an anavezegezh a zo ret kaout evit pignat gant an “Road to F1”. An istor he deus diskouezet pegen efedus eo bet ar rummad-mañ evit sevel kampioned an dazont. Derc’hel da evezhiañ ar FIA Formula 3 Championship a dalvezout a ra sellet ouzh bleinerien brasañ an amzer da zont o tont war-wel, hag evit un entanet gant ar redadegoù, ez eo boemus-tre. Un diplom a-bouez eo ar F3 war hent ar bleinerien da dizhout ar pal bras : redek e Formulenn 1.